قسمت دوازدهم خطبه  :

«یا سَلْمانُ وَ یا جُنْدَبُ، قالا لَبَّیْکَ صَلَواتُ اللّه‏ِ عَلَیْکَ قالَ اَنَا اَمیرُ کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ مِمَّنْ مَضى وَ مِمَّنْ بَقِىَ وَ اُیِّدْتُ بِرُوحِ الْعَظَمَةِ وَ اِنَّما اَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبیدِ اللّه‏ِ تَعالى لاتُسَمُّونا اَرْبابا وَ قُولُوا فى فَضْلِنا ما شِئْتُمْ فَاِنَّکُمْ لَنْ تَبْلُغُوا منْ فَضْلِنا کُنْهَ ما جَعَلَهُ اللّه‏ُ لَنا وَ لا مِعْشارَ الْعَشْرِ لاَِنّا ایاتُ اللّه‏ِ وَ دَلائِلُهُ وَ حُجَجُ اللّه‏ِ وَ خُلَفاؤُهُ وَ اُمَناءُهُ وَ اَئِمَّتُهُ وَ وَجْهُ اللّه‏ِ وَ عَیْنُ‏اللّه‏ِ وَ لِسانُ اللّه‏ِ بِنا یُعَذِّبُ اللّه‏ِ عِبادَهُ وَ بِنا یُثیبُ، وَ مِنْ بَیْنِ خَلْقِهِ طَهَّرَنا وَ اخْتارَنا وَ اصْطَفانا وَ لَوْ قالَ قائِلٌ لِمَ وَ کَیْفَ وَ فیمَ لَکَفَرَ وَ اَشْرَکَ لاَِنَّهُ لایُسْئَلُ عَمّا یَفْعَلُ وَ هُمْ یُسْئَلُونَ»  .

  12ـ اى سلمان و اى جندب! عرضه داشتند: بلى اى کسى که درود خدا بر تو باد. فرمود: من امیر و فرمانرواى هر مرد و زن مؤمن از گذشتگان و آیندگانم و با روح عظمت تأیید شده‏ام. من بنده‏اى از بندگان خداوندم. ما را رب ننامید و هر چه مى‏خواهید در فضایل ما بگویید؛ چرا که به کُنه آنچه که خداوند براى ما قرار داده، حتى به یک دهم از یک دهم آن نخواهید رسید؛ زیرا ما نشانه‏ها و راهنمایان و حجّت‏ها و جانشینان و امانتداران و امامان از طرف خدا هستیم. و نیز ما وجه و چشم و زبان خداییم. خداوند بندگانش را به واسطه‏ى ما عذاب و پاداش مى‏دهد و از میان خلقش تنها ما را پاک نمود و برگزید و اختیار فرمود. و اگر کسى چون و چرا کند همانا کافر و مشرک است؛ زیرا خداوند درباره‏ى آنچه مى‏کند [در برابر هیچکس] پاسخگو نیست. در حالى که بندگان مورد سؤال و بازخواست قرار مى‏گیرند  .

قسمت سیزدهم خطبه  :

«یا سَلْمانُ وَ یا جُنْدَبُ، قالا لَبَّیْکَ یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ صَلَواتُ اللّه‏ِ عَلَیْکَ قالَ علیه ‏السلام مَنْ امَنَ بِما قُلْتُ وَ صَدَّقَ بِما بَیَّنْتُ وَ فَسَّرْتُ وَ شَرِحْتُ وَ اَوْضَحْتُ وَ نَوَّرْتُ وَ بَرْهَنْتُ فَهُوَ مُؤْمِنٌ مُمْتَحَنٌ اِمْتَحَنَ اللّه‏ُ قَلْبَهُ لِلاْیمانِ وَ شَرَحَ صَدْرَهُ لِلاِْسْلامِ وَ هُوَ عارِفٌ مُسْتَبْصِرٌ قَدِ انْتَهى وَ بَلَغَ وَ کَمَلَ وَ مَنْ شَکَّ وَ عَنَدَ وَ جَحَدَ وَ وَقَفَ وَ تَحَیَّرَ وَ ارْتابَ فَهُوَ مُقَصِّرٌ وَ ناصِبٌ  .  »

  13ـ اى سلمان و اى جندب! عرضه داشتند: بلى اى امیرالمؤمنین علیه ‏السلام درود خدا بر تود باد. فرمود: هرکس به آنچه که گفتم ایمان آورد و به آنچه که آن را با بیان، تفسیر، شرح، روشنى، نورانیت و دلیل توضیح دادم، اعتراف کند، مؤمن امتحان شده‏اى است که خداوند قلب او را براى ایمان آزموده و سینه‏اش را براى پذیرش اسلام فراخ نموده و او عارف روشن‏بین و اهل بصیرتى است که به نهایت بلوغ و کمال رسیده است و اگر کسى درباره آنچه گفتم شک کند، عناد ورزد، انکار نماید، باز ایستد، حیران شود و تردید کند، مقصر و ناصبى و دشمن است  .

قسمت چهاردهم خطبه:

 »یا سَلْمانُ وَ یا جُنْدَبُ، قالا لَبَّیْکَ یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ صَلَواتُ اللّه‏ِ عَلَیْکَ قالَ علیه‏ السلام اَنَا اُحْیى وَ اُمیتُ بِاِذْنِ رَبّى وَ اَنَا اُنَبِّئُکُمْ بِما تَأْکُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ فى بُیُوتِکُمْ بِاِذْنِ رَبّى وَ اَنَا عالِمٌ بِضَمائِرِ قُلُوبِکُمْ وَ الاَْئِمَّةُ مِنْ اَوْلادى یَعلَمُونَ وَ یَفْعَلُونَ هذا اِذا اَحَبُّوا وَ اَرادُوا، لاَِنّا کُلَّنا واحدٌ اَوَّلُنا مُحَمَّدٌ وَ اخِرُنا مُحَمَّدٌ وَ اَوْسَطُنا مُحَمَّدٌ وَ کُلُّنا مُحَمَّدٌ فَلا تُفَرِّقُوا بَیْنَنا وَ نَحْنُ اِذا شِئْنا شاءَاللّه‏ُ وَ اِذا کَرِهْنا کَرِهَ اللّه‏ُ، اَلْوَیْلُ کُلُّ الْوَیْلِ لِمَنْ اَنْکَرَ فَضْلَنا وَ خُصُوصِیَّتَنا وَ ما اَعْطانَا اللّه‏ُ رَبُّنا لاَِنَّ مَنْ اَنْکَرَ شَیْئا مِمّا اَعْطانَااللّه‏ُ فَقَدْ اَنْکَرَ قُدْرَةَ اللّه‏ِ عَزَّوَجَلَّ وَ مَشیئَتَهُ فینا.

یا سَلْمانُ وَ یا جُنْدَبُ، قالا لَبَّیْکَ یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ صَلَواتُ اللّه‏ِ عَلَیْکَ قالَ علیه ‏السلام لَقَدْ اَعْطانَا اللّه‏ُ رَبُّنا ما هُوَ اَجَلُّ وَ اَعْظَمُ وَ اَعْلى وَ اَکْبَرُ مِنْ هذا کُلِّهِ. قُلْنا یا اَمیرَالْمُؤمِنینَ مَا الَّذى اَعْطاکُمْ ما هُوَ اَعْظَمُ وَ اَجَلُّ مِنْ هذا کُلِّهِ. قالَ علیه‏السلام قَدْ اَعْطانا رَبُّنا عَزَّوَجَلَّ عِلْمَنا لِلاِْسْمِ الاَْعْظَمِ الَّذى لَوْ شِئْنا خُرِقَتِ السَّمواتُ وَالاَْرْضُ وَالْجَنَّةُ وَ النّارُ وَ نَعْرُجُ بِهِ اِلَى السَّماءِ وَ نَهْبِطُ بِهِ الاَْرْضَ وَ نُغَرِّبُ وَ نُشَرِّقُ وَ نَنْتَهى بِهِ اِلَى الْعَرْشِ فَنَجْلِسُ عَلَیْهِ بَیْنَ یَدَىِ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ وَ یُطیعُنا کُلُّ شَىْ‏ءٍ حَتَّى السَّمواتُ وَ الاَْرْضِ وَالشَّمْسِ وَالْقَمَرِ وَ النُّجُومِ وَالْجِبالِ وَالشَّجَرِ وَ الدَّوابِّ وَ الْبِحارِ وَ الْجَنَّةِ وَ النّارِ اَعْطانَااللّه‏ُ ذلِکَ کُلَّهُ بِالاِْسْمِ الاَْعْظَمِ الَّذى عَلَّمَنا وَ خَصَّنا بِهِ وَ مَعَ هذا کُلِّهِ نَأْکُلُ وَ نَشْرَبُ وَ نَمْشى فِى الاَْسْواقِ وَ نَعْمَلُ هذِهِ الاَْشْیاءُ بِاَمْرِ رَبِّنا وَ نَحْنُ عِبادُاللّه‏ِ الْمُکْرَمُونَ الَّذینَ لایَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِاَمْرِهِ یَعْمَلُونَ وَ جَعَلَنا مَعْصُومینَ مُطَهَّرینَ وَ فَضَّلَنا عَلى کَثیرٍ مِنْ عِبادِهِ الْمُؤْمِنینَ فَنَحْنُ نَقُولُ الْحَمْدُلِلّهِ الَّذى هَدانا لِهذا وَ ما کُنّا لِنَهْتَدِىَ لَوْلا اَنْ هَدانَااللّه‏ُ وَ حَقَّتْ کَلِمَةُ الْعَذابِ عَلَى‏الْکافِرینَ اَعْنِى الْجاحِدینَ بِکُلِّ ما اَعْطانَااللّه‏ُ مِنَ الْفَضْلِ وَ الاِْحْسانِ«

14ـ اى سلمان و اى جندب! عرضه داشتند: بلى اى امیرالمؤمنین علیه‏ السلام، که درود خدا بر تو باد. فرمود: من به اذن پروردگارم زنده مى‏کنم و مى‏میرانم و به آنچه مى‏خورید و در خانه‏هایتان مى‏اندوزید، به شما خبر مى‏دهم. و من به نهانى‏هاى دلتان آگاهم و امامان از فرزندان من نیز، هرگاه بخواهند و مایل باشند، همه اینها را مى‏دانند و انجام مى‏دهند؛ زیرا ما (ائمه هدى علیهم‏السلام( یکى هستیم. اوّلین ما محمد، آخرین ما محمد و میانى ما محمد است و همه ما محمّد هستیم. پس بین ما جدایى قائل نشوید. هنگامى که ما چیزى را بخواهیم، خداوند آن را خواسته و هرگاه از چیزى کراهت داشته باشیم، خداوند از آن کراهت داشته است. نفرین و تمام نفرین بر کسى باد که فضل و ویژگى ما و آنچه پروردگار به ما عطا نموده است را انکار نماید؛ زیرا هر کس چیزى از آنچه خداوند به ما عطا نموده انکار نماید، همانا قدرت الهى و مشیت خداوندى را در مورد ما انکار نموده است.

اى سلمان و اى جندب! عرضه داشتند: بلى اى امیرالمؤمنین علیه‏ السلام ، درود خدا بر تود باد. فرمود: پروردگار ما «اللّه‏» آنچه به ما عطا فرموده، والاتر و بزرگ‏تر از همه‏ى اینهاست. عرض کردیم: آن، چه عطیه‏اى است که بزرگ‏تر از همه اینهاست؟ فرمود: خداوند اسم اعظم را در اختیار ما نهاده که اگر بخواهیم، به وسیله آن، آسمان‏ها، زمین، بهشت و دوزخ را مى‏شکافیم. از آسمان بالا مى‏رویم و به زمین فرود مى‏آییم، به شرق و غرب مى‏رویم و به عرش رسیده، در برابر خداى عزّ و جلّ مى‏نشینیم و همه چیزها، حتى آسمان‏ها، زمین، خورشید، ماه، ستارگان، کوه‏ها، درختان، چارپایان، دریاها، بهشت و دوزخ، از ما اطاعت مى‏کنند. تمام این‏ها را خداوند به وسیله اسم اعظم که به ما آموخت عطا فرموده است و با این حال، ما مى‏خوریم، مى‏آشامیم و در میان بازارها راه مى‏رویم. و همه این امور را به فرمان پروردگارمان انجام مى‏دهیم. ما بندگان صاحب کرامت خداوندیم ». آنان که در سخن، بر خدا پیشى نمى‏گیرند و به فرمان او کار مى‏کنند» خداوند ما را معصوم و پاک قرار داده و بر بسیارى از بندگان مؤمنش برترى بخشیده است. لذا ما مى‏گوییم: «سپاس و ستایش مخصوص خدایى است که ما را به این (امور) هدایت نمود و اگر خدا ما را هدایت نمى‏کرد، به آن راه نمى‏یافتیم و کافرین سزاوار عذاب شدند و وعده عذاب درباره آن‏ها حتمى است و آن‏ها کسانى هستند که آنچه خداوند به ما بخشش و احسان نموده انکار مى‏ورزند.

قسمت پانزدهم خطبه:

« یا سَلْمانُ وَ یا جُنْدَبُ فَهذا مَعْرِفَتى بِالنُّورانِیَّةِ فَتَمَسَّکْ بِها راشِدا فَاِنَّهُ لایَبْلُغُ اَحَدٌ مِنْ شیعَتِنا حَدَّ الاِْسْتِبْصارِ حَتّى یَعْرِفَنى بِالنُّورانِیَّةِ فَاِذا عَرَفَنى بِها کانَ مُسْتَبْصِرا بالِغا کامِلاً قَدْ خاضَ بَحْرا مِنَ الْعِلْمِ وَ ارْتَقى دَرَجَةً مِنَ الْفَضْلِ وَ اطَّلَعَ عَلى سِرٍّ مِنْ سِرِّاللّه‏ِ وَ مَکْنُونِ خَزائِنِهِ».

15ـ اى سلمان و اى جندب! این است معرفت من به نورانیت، اینک با رُشد و هدایت بدان چنگ بزنید؛ زیرا هیچیک از شیعیان ما به سر حد بصیرت و روشن‏بینى نمى‏رسند مگر مرا به [مقام] نورانیت بشناسند. پس هرگاه چنین شد، به طور کامل به بصیرت و روشن‏بینى رسیده و در دریایى از علم فرو رفته و مرتبه‏اى از فضیلت را پیموده و بر رازى از رازها و گنجینه‏ هاى پنهان خدا آگاهى یافته‏اند.

[1] سوره‏ى رعد، آیات 8 تا 11

[2] سوره‏ى نبأ، آیات 2 و 3

[3] سوره ی غافر ، آیه ی 15

[4] اشاره به عذاب قوم شعیب است، وقتى او را تکذیب کردند دچار آفتاب شدید و حرارت زیاد شدند ابرى ظاهر گشت، همگى خارج شدند تا در سایه‏ى او روند سیلى بارید و همه‏ى آن‏ها را هلاک کرد