حدیث نورانیت (یا سلمان و یا جُندب) [1]

این حدیث در نسخ مختلف و در بعضى موارد، کم و زیادهایى دارد. براى نمونه در نسخه‏هایى که قاضى سعید قمى و حاج ملا هادى سبزوارى نقل نموده‏اند از بعضى نکات صرف نظر شده و در نسخه «مشارق انوارالیقین» حافظ رجب برسى به اختصار نقل گردیده است. در نسخه‏اى که شیخ حائرى یزدى آن را در «الزام الناصب» آورده است این موضوع به چشم مى‏خورد ولى ما در این جا از یک نسخه‏ى کلى‏تر استفاده نموده‏ایم.حضرت على علیه‏ السلام حدیث «نورانیت»، شرایط ایمان و اوصاف مؤمن و چگونگى کسب معرفت نسبت به امام معصوم علیه ‏السلام را بیان خواهند فرمود. این حدیث مقاله حقیقى دین اسلام در بستر شیعه مى‏باشد.

«رُوِىَ عَنْ مُحَمَّدِبْنِ صَدَقَةَ اَنَّهُ قالَ سَأَلَ اَبُوذَرٍّ الْغِفارِىُّ سَلْمانَ الْفارِسِىَّ رَضِىَ اللّه‏ُ عَنْهُما یا اَبا عَبْدِاللّه‏ِ ما مَعْرِفَةُ ‏الاِْمامِ اَمیرِالْمُؤمِنینَ علیه‏ السلام بِالنُّورانِیَّةِ قالَ یـا جُنْدَبُ فَامْضِ بِنا حَتّى نَسْأَلَهُ عَنْ ذلِکَ قالَ فَاَتَیْناهُ فَلَمْ نَجِدْهُ قالَ فَانْتَظَرْناهُ حَتّى جاءَ قالَ صَلَواتُ ‏اللّه‏ِ عَلَیْهِ ما جاءَ بِکُما قالا جِئْناکَ یا اَمیرَالْمُؤمِنینَ علیه‏ السلام نَسْئَلُکَ عَنْ مَعْرِفَتِکَ بِالنُّورانِیَّةِ قالَ صَلَواتُ اللّه‏ِ عَلَیْهِ مَرْحَبا بِکُما مِنْ وَلِیَّیْنِ مُتَعاهِدَیْنِ لِدینِهِ لَسْتُما بِمُقَصِّرینَ لَعَمْرى اِنَّ ذلِکَ الْواجِبُ عَلى کُلِّ مُؤْمِنٍ وَ مُؤْمِنَةٍ»

محمدبن صدقه روایت کرد که روزى ابوذر غفارى از سلمان فارسى پرسید: اى اباعبداللّه‏، (کنیه سلمان است) معناى معرفت امام امیرالمؤمنین علیه ‏السلام و شناختن او به مقام نورانیت چیست؟

سلمان فارسى در جواب گفت: اى جُندب، خوبست با هم برویم تا از خود آن حضرت در خصوص معناى آن سؤال کنیم.

ابوذر گوید: رفتیم؛ ولى در ابتدا امام را ندیدیم و انتظار کشیدیم تا ایشان تشریف آوردند. حضرت پرسیدند چه چیز شما را به اینجا آورد؟ عرض کردیم: آمده‏ایم تا از معرفت شما به نورانیت سؤال نماییم. فرمود: مرحبا به شما دو نفر، دو دوست متعهد به دین خود که کوتاهى نمى‏کنند و سپس امیرالمؤمنین على علیه ‏السلام قسم خورد که این موضوع (معرفت امام علیه‏ السلام به نورانیت) بر هر مرد و زن مؤمن واجب است و نباید در آن کوتاهى شود. سپس فرمود :